آنمی در بارداری
آنمی کمبود سلول‌های قرمز خون است که می‌تواند به کمبود اکسیژن رسانی منجر شود و خستگی نامعمول ایجاد کند.
این نقصان بر اثر کاهش تولید یا افزایش مصرف گلبول‌های قرمز خون رخ می‌دهد. این گلبول‌ها در مغز استخوان ساخته می‌شوند،
و معمولاً طول عمر چهار ماهه دارند. برای تولید سلول‌های خونی قرمز، بدن به آهن، ویتامین ب 12 و فولیک اسید نیاز دارد.
با کمبود یک یا چندتا از این عوامل، آنمی رخ می‌دهد.
گلبول قرمز چیست؟
گلبول‌های قرمز یا سلول‌های خونی قرمز سلول‌هایی هستند که در پلاسمای خون شناورند،
و باعث قرمز شدن رنگ خون می‌شوند. قلب با پمپاژ خود خون را در سراسر بدن و شریان‌ها به جریان می‌اندازد.
گلبول‌های قرمز از شش‌ها اکسیژن می‌گیرند و به سلول‌های سراسر بدن می‌رسانند.
سلول‌های بدن از اکسیژن برای سوزاندن قند و چربی استفاده می‌کنند تا انرژی مورد نیاز بدن به دست آید.
در این روند که اکسیداسیون نام دارد دی اکسید کربن به عنوان ماده ای زائد تولید می‌شود.
دی اکسید کربن خود را به گلبول‌های قرمز که وظیفهٔ اکسیژن رسانی را انجام داده‌اند، می‌چسباند،
و همراه جریان خون از طریق رگ‌ها به شش‌ها بر می‌گردند تا از راه تنفس، با اکسژن جایگزین شود.
علت کم خونی در بارداری
- کمبود آهن، فولات و ویتامین B12
- خونریزی های حاد یا مزمن
- عفونت ها
- بیماری های مزمن مانند کلیوی، نئوپلازی
- انگل ها
- کم خونی همولیتیک ناشی از مصرف داروها و یا اختلالات مادرزادی
- کم خونی سلول داسی، تالاسمی
کم خونی فقر آهن تغذیه ای :
کم خونی فقر آهن تغذیه ای (IDA)، شایع ترین علت آنمی حاملگی است،
به گونه ای که90% از کل کم خونی هارا تشکیل می دهد. تخمین زده می شود که یک زن باردار با 55 کیلوگرم وزن،
تقریباً در کل دوران بارداری به 1000 میلی گرم آهن اضافی نیاز داشته باشد و نیاز روزانه آهن تقریباً 0.8 میلی گرم،
در سه ماهه اول به 4-5 میلی گرم در سه ماهه دوم و بیش از 6 میلی گرم در سه ماهه سوم افزایش می یابد.
کم خونی فولات :
کم خونی ناشی از کمبود فولات نوعی دیگر از آنمی در حاملگی است. زنان در بارداری به سطح بالاتری از فولات (اسد فولیک) احتیاج دارند.
مصرف مکمل اسید فولیک حتی قبل از بارداری به زنان توصیه می شود، چون اسید فولیک یک ویتامین محلول در آب است ،
که به جلوگیری از نقص لوله عصبی در دوران بارداری کمک می کند .
کم خونی ناشی کمبود ویتامین B-12 :
بدن از ویتامین B-12 برای تولید گلبول های قرمز استفاده می کند. بعضی از خانم ها ممکن است در تجزیه B-12 مشکل داشته باشند،
که این عامل می تواند منجر به کم خونی شود. کمبود فولات و کمبود ویتامین B-12 اغلب با هم دیده می شود.
عوامل خطر کم خونی در بارداری
- دو بارداری با فاصله نزدیک به هم
- بارداری های چند قلویی
- استفراغ ناشی از بیماری صبحگاهی
- کاهش مصرف آهن در بارداری
- یک جریان شدید قاعدگی قبل از بارداری
- سابقه کم خونی قبل از بارداری
علائم کم خونی دوران بارداری
اگر خانمی از دیگر جنبه‌ها سالم باشد به ندرت علائم کم خونی خواهد داشت، مگر اینکه هموگلوبینش پایین تر از 8 باشد،
که در این صورت علائم زیر بروز می‌یابد.
- نخستین علامتی که بروز می‌یابد احساس خستگی و رنگ پریدگی است.
- تپش قلب، تنگی نفس و سرگیجه در بعضی موارد ممکن است رخ دهد.
- اگر کم خونی شدید باشد (هموگلوبین پایین تر از 6) ممکن است درد قفسه سینه یا سردرد هم به علائم اضافه شود.
پیشگیری از کم خونی در دوران بارداری
در اکثر موارد آنمی در حاملگی قابل پیشگیری است. اما سه راهکار اصلی برای پیشگیری از کم خونی در بارداری،
و بالا نگه داشتن سطح گلبول های قرمز خون در حد مناسب وجود دارند که عبارتند از :
ویتامین و املاح مورد نیاز قبل از تولد :
ویتامین و املاح مورد نیاز قبل از تولد معمولاً حاوی آهن و اسید فولیک هستند.
مصرف ترکیبی از آهن و فولیک اسید قبل از تولد یک بار در روز راهی آسان برای دریافت ویتامین ها،
و مواد معدنی ضروری برای تولید کافی گلبول های قرمز می باشد.
مکمل های آهن :
اگر آزمایش ها در زنان باردار سطح پایین آهن را نشان دهند، پزشک ممکن است علاوه بر ویتامین روزانه قبل از تولد،
یک مکمل آهن مجزا نیز توصیه کند. زنان باردار روزانه به حدود 27 میلی گرم آهن نیاز دارند.
اما بسته به نوع آهن یا مکمل آهن مصرفی، مقدار آن متفاوت خواهد بود.
آنتی اسیدها همچنین می توانند در جذب مناسب آهن اختلال ایجاد کنند. زنان در دوران بارداری،
باید دو ساعت قبل یا چهار ساعت بعد از مصرف آنتی اسیدها، آهن مصرف کنند.
تغذیه مناسب :
همچنین تغذیه مناسب می تواند از کم خونی فقر آهن در دوران بارداری جلوگیری کند.
بیشتر خانم ها می توانند با خوردن غذاهای مناسب، مقدار کافی آهن و اسید فولیک خودشان را در دوران بارداری تامین کنند.
جمع بندی :
کم خونی و فقر آهن در دوران بارداری اغلب به زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد منجر می‌شود.
اما این بدان معنا نیست که همهٔ خانم‌های باردار باید قرص‌های مکمل آهن یا وتامین مصرف کنند تا زایمان خوبی داشته باشند.
خانم‌هایی که کم خونی ندارند کافی است با مشورت پزشک یا مامای خود یک رژیم غذایی متنوع،
و کامل در دوران بارداری داشته باشند. مصرف مکمل‌های آهن برای خانم‌های که کم خونی ندارند، ممکن است عوارضی داشته باشد.
