یائسگی چیست ؟
یائسگی یک مسئله فیزیولوژیک است که در زندگی همه زنان به صورت طبیعی رخ می‌دهد.
با افزایش سن در خانم‌ها تخمدان‌ها هورمون کمتری (مخصوصا استروژن) ساخته و ترشح می‌کنند.
بنابراین به تدریج قاعدگی‌های فرد نامنظم می‌شود و پس از مدتی به طور کامل متوقف می‌شود؛ در این شرایط فرد یائسه شده است.
سن یائسگی به چه عواملی بستگی دارد ؟
اغلب زنان در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی یائسه می‌شوند. البته سن دقیق یائسگیارتباط دقیقی با مسئله وراثت دارد.
مواردی همچون مصرف سیگار، نوع روشی که برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کرده‌اند،
شاخص توده بدنی و … ارتباط خاصی با یائسگی افراد ندارد.
علائم یائسگی :
- پریودهای نامنظم
- خشکی واژن
- گرگرفتگی
- لرز
- عرق شبانه
- مشکلات خواب
- تغییرات خلق‌وخو
- افزایش وزن و کاهش متابولیسم
- موهای کم پشت و خشکی پوست
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم :
برای مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه و رفع هر گونه نگرانی، با ویزیت‌های منظم با پزشک خود همراه باشید.
ملاقات با پزشک را در دوران یائسگی و بعد از آن ادامه دهید.
مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه با افزایش سن ممکن است شامل آزمایش‌های غربالگری بهداشتی توصیه شده،
مانند کولونوسکوپی، ماموگرافی و غربالگری تری‌گلیسیرید باشد. پزشک ممکن است آزمایش‌ها و معاینات دیگری را نیز توصیه کند،
از جمله آزمایش تیروئید در صورت سابقه و معاینه پستان و لگن.
اگر بعد از یائسگی خون‌ریزی از واژن خود دارید، به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
علل یائسگی
کاهش طبیعی هورمون‌های تولید مثل :
با نزدیک شدن به اواخر دهه ۳۰، تخمدان‌ها استروژن و پروژسترون کمتری تولید می‌کنند،
و قدرت باروری شما کاهش می‌یابد. در ۴۰ سالگی ممکن است دوره‌های قاعدگی طولانی‌تر یا کوتاه‌تر،
و بیشتر یا کمتر تکرار شود. تا اینکه در نهایت، به طور متوسط در ۵۱ سالگی تخمدان‌ها تولید تخمک را متوقف می‌کنند و دیگر پریود نمی‌شوید.
هیسترکتومی :
جراحی رحم که رحم شما را خارج می‌کند اما تخمدان شما را از بین نمی‌برد، معمولاً یائسگی فوری ایجاد نمی‌کند.
اگرچه دیگر پریود نیستید، تخمدان‌ها هنوز تخمک آزاد می‌کنند و استروژن و پروژسترون تولید می‌شود.
اما جراحی که رحم و تخمدان شما را خارج می‌کند (هیسترکتومی کامل و اووفرکتومی دو طرفه) باعث یائسگی فوری می‌شود.
قاعدگی شما بلافاصله متوقف می‌شود و شما احتمالاً گرگرفتگی و سایر علائم یا نشانه‌های یائسگی را دارید که ممکن است شدید باشد؛
زیرا این تغییرات هورمونی به طور ناگهانی رخ می‌دهد نه پس از چندین سال.
شیمی‌درمانی و پرتودرمانی :
این روش‌های درمانی سرطانی می‌توانند باعث یائسگی شوند و در طی دوره درمانی،
یا اندکی پس از آن علائمی مانند گرگرفتگی ایجاد کنند. توقف قاعدگی (و باروری) به دنبال شیمی‌درمانی همیشه دائمی نیست،
بنابراین اقدامات پیشگیری از بارداری هنوز هم مورد نظر است.
نارسایی اولیه تخمدان :
حدود ۱ درصد از زنان قبل از ۴۰ سالگی یائسگی را تجربه می‌کنند (یائسگی زودرس).
یائسگی ممکن است به دلیل نارسایی اولیه تخمدان، ناشی از عوامل ژنتیکی یا بیماری خودایمنی باشد.
اما اغلب هیچ علتی نمی‌توان یافت. برای این زنان، به منظور محافظت از مغز، قلب و استخوان‌ها،
حداقل تا سن طبیعی یائسگی، هورمون‌درمانی توصیه می‌شود.
یائسگی چه زمانی آغاز می‌شود و چه مدت طول می‌کشد ؟
بیشتر زنان اولین بار علائم یائسگی را حدود چهار سال قبل از آخرین قاعدگی تجربه می‌کنند.
علائم اغلب تا حدود چهار سال پس از آخرین قاعدگی زن ادامه دارد.تعداد کمی از زنان علائم یائسگی را،
از یک دهه قبل از بروز یائسگی تجربه می‌کنند و از هر ۱۰ زن ۱ نفر علائم یائسگی را به مدت ۱۲ سال ،
پس از آخرین قاعدگی تجربه می‌کند.متوسط سن یائسگی ۵۱ سال است؛ اگرچه ممکن است به طور متوسط،
تا دو سال زودتر برای زنان آفریقایی-آمریکایی و لاتین رخ دهد. برای درک شروع یائسگی برای زنان غیر قفقازی مطالعات بیشتری لازم است.
فاکتورهای زیادی وجود دارد که به تعیین یائسگی کمک می‌کند؛ از جمله ژنتیک و سلامت تخمدان.
پیش‌یائسگی قبل از یائسگی رخ می‌دهد. پیش‌یائسگی مدتی است که هورمون‌های شما در آماده‌سازی یائسگی شروع به تغییر می‌کنند.
عوارض یائسگی چیست ؟
- گرگرفتگی
- بی‌خوابی
- رویش موهای زائد
- افسردگی
- مشکلات جنسی
- پوکی استخوان
- عوارض قلبی و عروقی
- بی اختیاری ادرار
- آلزایمر
آیا یائسگی فقط مختص زنان است ؟
خیر. به یائسگی در مردان آندوپوز گویند. حالتی که در آن علائمی مشابه آنچه در زنان ایجاد می‌شود ،
در مردان نیز به دلیل کاهش سطح هورمون مردانه یعنی تستوسترون ایجاد می‌شود.
سخن آخر :
یائسگی قطع طبیعی یا متوقف کردن چرخه قاعدگی زنان است و پایان باروری را نشان می‌دهد.
بیشتر زنان در سن ۵۲ سالگی یائسگی را تجربه می‌کنند، اما آسیب لگن یا تخمدان ممکن است در اوایل زندگی،
یائسگی ناگهانی ایجاد کند. ژنتیک یا شرایط زمینه‌ای نیز ممکن است منجر به شروع زودرس یائسگی شود.
در بسیاری از زنان، علائم یائسگی در چند سال قبل از یائسگی، معمولاً گرگرفتگی و تعریق شبانه است.
علائم می‌توانند به مدت چهار سال یا بیشتر پس از یائسگی ادامه داشته باشند.
اگر علائم شما شدید باشد یا کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است از درمان‌هایی مانند هورمون‌درمانی بهره‌مند شوید.
به طور کلی، علائم یائسگی را می‌توان با استفاده از روش‌های درمانی طبیعی و تغییرات سبک زندگی کنترل کرد یا کاهش داد.
